March 22, 2010

Παιδείας .... εγκώμιον



Βλέπω τα παιδιά στα σχολικά τους μαντριά να εκπαιδεύονται με το φετιχισμό του αναλυτικού προγράμματος της επιτροπής σοφών του κράτους. Βλέπω τη μπότα του γραφειοκράτη να συνθλίβει το δημιουργό. Ο δάσκαλος είναι κάτι μεταξύ γραμματέα και χωροφύλακα αφού το σύστημα διαχειρίζεται την αγραμματοσύνη του και τον ιδεολογικό του στραβισμό με όρους επαγγελματικού προσανατολισμού των νέων σφαχτών. Τουτέστιν σέρνει το άρμα της αγοράς μαζί με το συρφετό από τσόλια πολιτικάντηδες, βλαχοδήμαρχους και θεούσες. Ο λαός προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες. Ο λαός έχει στρογγυλέψει δεν έχει γωνίες πια. Έχει εγκαταλείψει τα τέκνα του στα καταγώγια της εκπαίδευσης. Σχολεία, φροντιστήρια, ιδιαίτερα, παπαγαλίες. Ένα δεκαπεντάωρο της μέρας το πετσί του παιδιού δεν το βλέπει ο ήλιος.
 
Στην Αγγλία του 17ου αιώνα, τα πουλερικά και τα γουρούνια των κτηνοτρόφων ζούσαν και εκτρέφονταν σε σκοτεινούς χώρους για να παχύνουν το ταχύτερο δυνατόν. Το ελεύθερο τρέξιμο στους αγρούς, ακόμη και το βάδισμα, ήταν αδιανόητα. Οι συνήθειες αυτές καταναλώνουν θερμίδες, καθυστερούν την αύξηση του βάρους και συνεπώς, καθυστερούν την αύξηση του κέρδους. Η οικονομία, δυστυχώς, δεν μπορεί να περιμένει.
 
Ο ... "εκσυγχρονισμός", γέννημα θρέμμα κομπλεξικών φτωχοδιάβολων που ξέφυγαν απʼ τη μιζέρια του χωριού τους μεγαλουργώντας στην πόλη μέσα σʼ ένα άναρχο σκηνικό μεταπολεμικής σκόνης και πολιτικής αφασίας, έρχεται να κουμπώσει τα τέκνα του στο άρμα μιας μεταμοντέρνας δυστυχίας όπου τον πρώτο λόγο έχει η επιχειρηματικότητα. Ο μάνατζερ είναι ο δήμιος του νέου εργασιακού μεσαίωνα. 

Κι ότι μείνει όρθιο έρχεται να το αποκεφαλίσει ο διαφημιστής με τα τηλεπαιχνίδια, τʼ αθλητικά, το μπανιστήρι στις ζωές των άλλων.  Το παιδί στομώνει απʼ τις πληροφορίες. Νιώθει παρκαρισμένο, γερασμένο κοντά σε ένα μόνιμο θανατικό περασμένο στη φανέλα του σα φυλαχτό απʼ τους γονείς του που σαν υστερικοί του περνάνε όλα τα απωθημένα τους.   Σταβλίζεται σε φροντιστήρια. Από τους ίδιους ανθρώπους που δεν τους καταλαβαίνει ή τους κοροϊδεύει όταν διδάσκουν στην τάξη, από τους ίδιους προσλαμβάνει τα πάντα όταν κάνει φροντιστήριο.

Διασκεδάζει από υποχρέωση, από συνήθεια, από μίμηση. Η γλωσσική ύλη αποθεώνεται στα μηνύματα και τα μέιλ. Αποσπασματική με το σύνδρομο του τετελεσμένου και της προχειρότητας. Της γρηγοράδας των ρυθμών της ζωής που έχει μασήσει ύφασμα σαν το φερμουάρ σκαλώνοντας την επικοινωνία στο επίπεδο μιας πεισιθάνατης διαλεκτικής.
   
Το παιδί βαριέται, χωρίς να έχει γνωρίσει τον κόσμο τον έχει αποστηθίσει. Τον έχει κλείσει σε κουτάκια τον έχει αλφαδιάσει με τηλεθέαση. Το παιδί θα ξεπέσει αργά η γρήγορα στη θαυματουργία. Θα αναζητήσει το πρατήριο του θεού για ανεφοδιασμό. Θα γίνει πιστός καταναλωτής. Θα αποκτήσει σύνδρομα στέρησης. Θα φωλιάζει όλο και περισσότερο στα SMS προσδοκώντας ανταπόκριση χωρίς έξοδα. Χωρίς σπατάλη αισθήματος.

Κι όταν επιτέλους θα έρθει η στιγμή να μείνει μόνο του το παιδί δε θα είναι πια παιδί αλλά μεγάλος χωμένος στους μηχανισμούς. Θα είναι εξάρτημα ασύμβατο με τους δομικούς όρους της ύπαρξής του. Θα μυηθεί στην ψυχοθεραπεία του εκμαυλισμού. Θα διπλαρώνει υποκατάστατα. Θα ουρλιάζει περί παιδείας και αξιών, θα το παίζει οικογενειάρχης και κοινωνικός μα θα κρύβει κάτω απʼ το δέρμα του έναν λυσσασμένο, έναν σάτυρο, που θα περιμένει να του αδειάσουν τη γωνιά για να βρεί την ησυχία του. Θα πιλοτάρει την Ιστορία με την απουσία του. Θα βαράει σα ντενεκές μπροστά στους φίλους του απαριθμώντας κατορθώματα απʼ τις πρόσκαιρες περιπέτειές του, Θα κελαηδά ατάκες του Πρετεντέρη και του Βορίδη. Θα σκούζει σαν τον Άδωνι. Θα επαναστατεί μέχρι εκεί που θίγεται το ανούσιο μικροσυμφέρον του. Θα χυδαιολογεί με το φονταμενταλισμό του μικροαστού, θα ειρωνεύεται με την ασφάλεια του βολεμένου.
 
Η παιδεία είναι ο υπέρτατος μύθος του συστήματος. Η οριοθέτηση του όχλου. Στο όνομα του ορθολογισμού πλάθει συνειδήσεις. Ψαλιδίζει περιβάλλοντα. Τακτοποιεί την αντιλήψιμη πραγματικότητα αφήνοντας τις αισθήσεις και τις ορμές στο έλεος της μεταφυσικής. Η παιδεία υπερφαλαγγίζει το νόημα. Διαπομπεύει την διαφορετικότητα αλφαδιάζοντάς τη με το μέσο όρο. Διδάσκει την ποίηση εξευτελίζοντάς τη. Διδάσκει την τόλμη με ατολμία. Αν της τραβήξεις το χαλί του φορμαλισμού απʼ τα πόδια της θα τσακιστεί. Αν της δώσεις το φιλί της ζωής θα πεθάνει.
   
Ακούω τη φράση όλα είναι ζήτημα παιδείας κι ο νους μου πάει στα κρεματόρια. Η απόλαυση και η χαρά της δημιουργίας είναι εξόριστες απʼ τα σχολεία. Εκπαιδεύω, στο σημερινό κόσμο σημαίνει ευνουχίζω. Καταργώ τη φύση των πραγμάτων. Ληστεύω απʼ το μεδούλι του παιδιού την πραγματική ζωή. Το μπολιάζω με υποκατάστατα. Του δίνω απαντήσεις χωρίς ερωτήσεις. Ανατρέπω τη φυσική ροή της σκέψης του με βεβαιότητες. Καταργώ την ποιητική του τόλμη που εκφράζεται στο παιχνίδι του. Καταργώ την ποίηση που αντανακλά την πάλη ανάμεσα στο πάθος και τον λόγο του. Τη διαλεκτική τριβή που δίνει το σπινθήρα. Κι έτσι η έκθεση ιδεών γίνεται φλυαρία και μουσταλευριά που προορίζεται για το ζεστό μελάνι του διορθωτή. Γίνεται το προοίμιο μιας τακτοποιημένης ζωής που στοιχίζει τις ανάγκες με τα πάθη, την επιβίωση  με την απόλαυση. Προορίζοντας το λόγο για εργαλειακή χρήση, για να υπηρετεί τη μεθόριο των εγγράφων, για να εμπνέει χοντρόκωλους ακαδημαϊκούς που "υγραίνονται" φλυαρώντας σε συνέδρια.

Αντώνης Αντωνάκος (για την ... αντιγραφή:  Negentropist



YΓ: Οι δύο εικόνες "κρύβουν" κάτι όμορφο, σε δύο εκδοχές ... (στην "πρώτη" εικόνα τα λόγια αρχίζουν στο χρονικό σημείο 0:38) 

Just squeeze me (but PLEASE don't tease me) ... τι άλλο ?

:)

12 comments:

ria said...

περιεκτικός και σαφής ο αντωνάκος.

το βλέπω καθημερινά στα μάτια και τη ζωή του παιδιού μου που είναι στη δευτέρα λυκείου...

πως κάνουμε έτσι τα παιδιά μας;;;
αλλά και πως να τα αφήσεις σε ένα κόσμο που οι κανόνες είναι τελείως διαφορετικοί; δεν πρέπει να παίξει με τους ίδιους κανόνες και με τα καλύτερα εφόδια;;; και έτσι περνάμε σε ένα φαύλο κύκλο...

καλή εβδομάδα!

KOSTAS PAP said...

Η απόλαυση και η χαρά της δημιουργίας είναι εξόριστες απʼ τα σχολεία. Αυτή είναι η σημερινή φιλοσοφία, της αμάθειας στα σχολεία, που αποτελούν έσχατη αγκαρεία για τα παιδιά καί όχι χώρο όπως σωστά το λες "χαράς και δημιουργία". Ποιος θα φωτίσει ποιον για την βελτίωση. Στο τώρα κανένας, δυστυχώς. Πολύ σοβαρό και καίριο το θέμα που βάζεις, αλλά φοβάμαι σε πόρτα κουφών. Η παιδεία τις τελευταίες δεκαετίες είναι παρατημένη στο έλεος των αμόρφωτων και των κομπιναδόρων.
Καλή σου μέρα.

to alataki said...

Εξαιρετικό, τα είπε όλα...

thalassaki said...

Καλημέρα αγαπητέ Σταύρο. Ενδιαφέρων κι όχι βέβαια αναληθής ο "κατάλογος" του κ. Αντωνάκου. Το πρόβλημα όμως με όλους τους "καταλόγους" αυτού του είδους είναι ότι δεν προσφέρουν καμιά ουσιαστική λύση. Τα προβλήματα της Παιδείας στην Ελλάδα (και όχι μόνο) τα γνωρίζουν οι περισσότεροι ανάμεσά μας. Η καταρράκωση, η υποβάθμιση, η κερδοσκοπία, είναι πασίγνωστες. Το θέμα όμως είναι, από εδώ και πέρα τι γίνεται; Η Παιδεία δεν είναι μόνο ζήτημα πολιτικής διευθέτισης. Αφορά τον κάθε γονιό, τον κάθε δάσκαλο. Τον κάθε άνθρωπο δηλαδή που έχει να κάνει με παιδιά. Δε φταίνε τα παιδιά μας (έχοντας διδάξει μερικά χρόνια κάτω μπορώ να πω ότι καθόλου δε φταίνε, ούτε υστερούν σε κάτι). Θα 'λεγα μάλιστα ότι μια χαρά παιδιά με υγιή νου και καρδιά καλούνται ν' αντιμετωπίσουν τη ζωή και το μέλλον τους μέσα απ' τις καταβολές και το ο πρίσμα υπανάπτυκτων κι επικίνδυνων "μεγάλων". Έτσι νιώθω τουλάχιστον.

Όμορφη συνέχεια στη μέρα σου να έχεις.

negentropist said...

Αγαπητή φίλη, ΔΕΝ υπάρχει ΠΟΤΕ «πρόβλημα» με την οριοθέτηση και την εκφώνηση των προβλημάτων !

Λόγω εκπαίδευσης και ιδιοσυγκρασίας , θεωρώ αυτονόητα τα εξής :

1) Για να λύσω ένα πρόβλημα, πρέπει πρώτα να το κατανοήσω, να καταλάβω δηλαδή ποια είναι τα δεδομένα, αλλά και ΤΙ μου «ζητάει»

2) Ότι η λύση, συνήθως εμπεριέχεται μέσα στην ίδια την εκφώνηση !

Συμφωνώ ότι η Παιδεία δεν είναι μόνο ζήτημα πολιτικής διευθέτησης. Όμως έχω την σοβαρή υποψία ότι η συνολική ποιοτική λύση (αν ποτέ υπάρξει), θα αναδυθεί αυθόρμητα (και ΜΟΝΟ) με την συμβολή του καθενός από εμάς ξεχωριστά. Όπως είπα σε προηγούμενο σχόλιό μου, το κλειδί είναι πρώτα η «συνειδητοποίηση» (άρα βοηθάει πολύ ΚΑΙ το άρθρο του Αντωνάκου) και στη συνέχεια να αντιληφθούμε ότι ακόμα και ένας ΜΟΝΟ να αλλάξει, τότε θα αλλάξει ΚΑΙ το σύνολο, έστω ανεπαίσθητα !

Καλή σου μέρα με την λατρεμένη μου bossa !!

Bebel Gilberto - So Nice

(Χρειάζεται το διάλειμμα γαμώτο ... κι' ας "πνίγομαι" !)

:)

thalassaki said...

Aγαπητέ Σταύρο, καλησπέρα, σ' ευχαριστώ για την απάντηση και το πανέμορφο κομμάτι. Δεν θα διαφωνήσω με αυτά που λες - εκτός όμως από την 'οριοθέτηση' του κ. Αντωνάκου, γιατί πιστεύω ότι γενικευμένη, τυφλή κριτική δε μπορεί με τίποτε να θεωρηθεί 'οριοθέτηση'. Συμφωνώ οπωσδήποτε με αυτό που λες για την αλλαγή του ενός που μπορεί να συμβάλει σε μια συλλογική αλλαγή. Αν λοιπόν φωτοτυπούσαμε το άρθρο του κ. Αντωνάκου και το μοιράζαμε σε καθεμιά οικογένεια με παιδί/παιδιά στην Ελλάδα, θα 'θελα να ξέρω ουσιαστικά τι θα άλλαζε. Ο Έλληνας εν γένει δε χρειάζεται κανέναν να του πει ποιος φταίει, γιατί εδώ κι αιώνες έχει μάθει στην πιπίλα του "αυτοί φταίνε". Με τα παιδιά τι κάνουμε είναι το καυτό θέμα, και φωνάζοντας "αυτοί φταίνε" δε θα γεννήσει κάποια λύση, πιστεύω. Αυτά από μένα, σ' ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Καλό σου βράδυ.

negentropist said...

Point taken and carefully noted ...

Enjoy your evening, dear thalassaki !

Simplesmente

:)

Ο Αλχημιστης said...

Φιλε μου Σταυρο φοβερο το κειμενο. Τα λεει ολα. Και μερα που ειναι το μεγαλο παραπονο της κοινωνιας απο τα παιδια ειναι που δεν ξερουν τι γιορταζουμε και για τους ηρωες του 21. Ξερεις πως ειναι...Οταν περνα ο καιρος ολο αμβλυνονται. Οι φρικες που προκαλει ο πολεμος ξεχνιουνται και μενει ενα παραμυθακι για να περνα απο γενια σε γενια....Να διδασκομαστε οπως λενε...Να διδαχθουμε τι? Για τους ηρωισμους των αλλων? Να μιμηθουμε τους αλλους? Να γινουμε και εμεις ηρωες? Να φουσκωνουμε το στερνο ολο περηφανια? Η παραδοση ειναι ενα φριχτο πραγμα οταν απευθυνεται σε μια κοινωνια ανεγκεφαλων ενηλικων που μεγαλωνουν την νεα γενια με φαντασματα του παρελθοντος. Η εκπαιδευση δεν ειναι να ξερεις ποιοι ειναι οι ηρωες του 21. Διδασκαλια θα ηταν να μαθουν ποσοι μιζερη ηταν κατα τα αλλα η ζωη τους, ακριβως το ιδιο μιζερη με την δικη μας. Η συνειδητοποιηση του ανθρωπινου πονου και προβληματων που ειναι τα ιδια σε καθε εποχη. Μια ενδοξη σελιδα της ιστοριας κρυβει εκατομμυρια φριχτες ιστοριες απο κατω, προσωπικες τραγωδιες κλπ μιας εποχης που απλως δεν καταγραφηκαν. Ακριβως τα ιδια ανθρωπινα προβληματα που αντιμετωπιζουμε και σημερα. Ας βγαλουμε λοιπον τις σημαιουλες μας, ασς στειλουμε τα παιδια μας στην παρελαση να τους κανουν τα μυαλα κιμα για ηρωισμους και αλλα ιδανικα. Ας τους μπολιασουμε στον πολεμο, στο εθνικο μισος, τον εθνικισμο και στο να γινουν καλοι μισανθρωποι...Εκπαιδευση....Μια εκπαιδευση απο απροσωπες κουκλες για μια γενια της σταχτης....Ας βγαλουμε την σημαιουλα μας...Και αυριο παλι στα σκατα.

Penny said...

Κρισναμούρτι ναι.
Θα ήμουν θετική μόνο σε ένα σχολείο που θα έκανε έστω και μια αναφορά σε τέτοιους δασκάλους.
Οπότε καταλαβαίνεις τι άποψη έχω για αυτά που λέμε σχολεία.
Για να μην εμπλακώ σε μεγάλη συζήτηση,θεωρώ οτι οι τελευταίοι που ευθύνονται είναι οι δάσκαλοι.
Το θέμα παιδεία και μόρφωση υπερβαίνει κατά πάααρα πολύ τα στενά πλαίσια που το πιάνουμε συνήθως.
Είναι κοινωνικο πολιτικο οικονομικό, δηλαδή κοσμοθεωριτικό,υπαρξιακό. Σκοπός κάθε κοινωνίας είναι να (ανα)παράγει τον ιδανικό πολίτη της.

Για να μη τη πάω μακρύτερα τη βαλίτσα θα θυμίσω οτι στην αρχαία ελλάδα αυτά που εμείς σήμερα θεωρούμε μόρφωση,
τότε τα θεωρούσαν πληροφορίες και απλές δεξιότητες και ανέθεταν την μετάδοσή τους στα παιδιά από ΔΟΥΛΟΥΣ.
Τα σημαντικά θέματα που θα τα απασχολήσουν σε όλη τους την ζωή όπως ο έρωτας,τα μάθαιναν στην παλαίστρα και τα γυμναστήρια, και στον παιδοτρίβη, πνευματικό δάσκαλο τον οποίο διάλεγαν ως γκουρού, ερωτικό μέντορα.

Επίσης οι τραγωδίες ΔΙΔΑΣΚΑΝ στο κοινό δεν παίζονταν.
Στην ίδια χώρα σήμερα δεν είναι ούτε καν μια σκηνή του Εθνικού θεάτρου μας δώρεάν. Ούτε καν η παιδική.

Τέλος πάντων αγκυλωτό και αγκυλωμένο ζήτημα..

Penny said...

Α παρεπιμπτώντως
κι εγώ στη γωνία με τους πράσινους θα είμαι!

negentropist said...

Α ... Penny !

Το σχόλιό σου πρόσθεσε πολλά ουσιώδη και ενδιαφέροντα, με τα οποία "συντονίζομαι" αυθόρμητα και απόλυτα :)

Αυτή η χώρα πρέπει να είναι ... ματιασμένη, όπως λέει και ο Α. Αντωνάκος :

δε γκρίκ

Οσο αφορά τις "γωνίες" με τους "πράσινους" ... Αυτές πάντα είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον ... This is where all the fun was, and still is !!!

Xαιρετώ Penny, με κάτι όμορφο:

Moonlight Serenade

Penny said...

Εμείς ευχαριστούμε για την ωραία αφορμη!
Μακάρι να λέγονται και να συζητιούνται τα θέματα με αυτόν τον τρόπο.
Ας έχουμε στο μυαλό μας οτι πάντα υπάρχει κάποιος εκεί έξω που μας συναντάει για πρώτη φορά ή που είναι πολύ νέος στον κόσμο αυτό που εμάς καμιά φορά καταφέρνει να μας κουράσει..
Οπότε, έχει νόημα να τα λέμε τα πράγματα με θάρρος και με το όνομά τους!
Για να μην τα ξεχνάμε κι εμείς,λόγω..αλτσχάιμερ!)

Πολύ όμορφο τραγούδι, κι ο Αντωνάκος πάντα απολαυστικός!